Trình tự xử lý khi da bị cháy nắng

Da bị cháy nắng là tình trạng tổn thương do tiếp xúc quá mức với tia UV từ mặt trời (chủ yếu UVB và UVA), gây ra các phản ứng viêm và hư hại tế bào da. Nếu không xử lý kịp thời cháy nắng có thể ra tình trạng tăng sắc tố melanin gây sạm da, nám, tàn nhang; đồng thời phá hủy collagen dẫn đến nếp nhăn, da chảy xệ. Vậy cần xử lý như thế nào khi làn da bị cháy nắng? Cùng tìm hiểu trình tự chi tiết trong bài viết dưới đây.

1. Làn da có thể bị cháy nắng trong điều kiện nào?

Da bị cháy nắng xảy ra khi tiếp xúc quá mức với tia UV (chủ yếu UVB và UVA) từ mặt trời hoặc nguồn nhân tạo, gây tổn thương tế bào da và phản ứng viêm. Đây không chỉ phụ thuộc vào nắng gắt mà còn nhiều yếu tố khác, ngay cả trong điều kiện tưởng chừng an toàn.

- Trời nắng trực tiếp: Đặc biệt từ 10h sáng đến 4h chiều, khi tia UV mạnh nhất, dễ gây cháy nắng chỉ sau 15-30 phút tiếp xúc mà không bảo vệ.
- Trời âm u hoặc mát mẻ: Tia UV vẫn xuyên qua mây đến 80%, nên bạn có thể bị cháy nắng mà không nhận ra.
- Phản xạ từ bề mặt: Nước, cát, tuyết hoặc bê tông có thể phản chiếu tia UV gấp đôi, tăng nguy cơ cháy nắng (ví dụ: khi bơi lội hoặc trượt tuyết).
- Độ cao và vị trí địa lý: Ở vùng núi cao hoặc gần xích đạo, tia UV mạnh hơn do không khí mỏng, dễ gây cháy nắng nhanh hơn.

Triệu chứng có thể xuất hiện sau 1-6 giờ, từ đỏ rát nhẹ đến phồng rộp nặng, và lặp lại có thể dẫn đến lão hóa sớm, nám da hoặc ung thư da. Để tránh, hãy dùng kem chống nắng SPF 30+ hàng ngày, mặc quần áo che chắn, và hạn chế ra nắng giờ cao điểm. Và nếu da bạn đã gặp phải tình trạng cháy nắng thì hãy xử lý theo trình tự được chia sẻ nhé!

2. Các bước xử lý khi da bị cháy nắng

Bước 1: Làm mát cho da ngay lập tức

Tắm bằng nước máy, vòi hoa sen hoặc chườm khăn ẩm lên vùng da bị cháy nắng. Tránh dùng đá lạnh trực tiếp vì nó có thể làm tổn thương thêm.

Làm mát giúp giảm đau ngay lập tức, ngăn ngừa mất nước da và thúc đẩy phục hồi, nhưng kết quả tốt nhất khi kết hợp với dưỡng ẩm (kem dưỡng không cồn) và tránh nắng. Tránh xà phòng mạnh, cọ xát da, hoặc dùng mật ong/dầu dừa nếu da đang rát (chỉ dùng sau khi mát hẳn để tránh kích ứng). Uống nhiều nước, ăn trái cây giàu vitamin C để hỗ trợ từ bên trong.

Nếu da phồng rộp, nhiễm trùng hoặc đau kéo dài, cần gặp bác sĩ để tránh biến chứng như sẹo hoặc ung thư da lâu dài.

Bước 2:  Dưỡng ẩm cho da

Dưỡng ẩm cho da bị cháy nắng là bước quan trọng để giảm khô rát, ngăn ngừa bong tróc, thúc đẩy phục hồi và tránh để lại sẹo, vì cháy nắng làm mất nước và dầu tự nhiên trên da. Nên bắt đầu dưỡng ẩm sau khi làm mát da (như tắm nước mát), và lặp lại nhiều lần trong ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.

Sau khi da đã nguội, thoa kem dưỡng ẩm dịu nhẹ, đặc biệt là sản phẩm chứa lô hội để làm dịu và giảm cảm giác bỏng rát. Vì chúng có tính chất chống oxy hóa, làm dịu và hydrat hóa da nhanh chóng.

Sau khi tắm nước mát hoặc chườm lạnh, lau khô nhẹ (để da hơi ẩm), thoa kem dưỡng mỏng đều lên vùng da cháy nắng. Thoa 2-3 lần/ngày hoặc khi da cảm thấy khô, tránh chà xát mạnh để không làm tổn thương thêm.

Bước 3: Uống đủ nước

Uống đủ nước là bước quan trọng trong việc chăm sóc da bị cháy nắng, vì cháy nắng gây mất nước nghiêm trọng cho cơ thể, làm da khô rát hơn và chậm phục hồi. Uống nhiều nước để giúp cơ thể phục hồi và chống mất nước do cháy nắng gây ra.

Uống ít nhất 2-3 lít nước mỗi ngày, tăng thêm nếu hoạt động nhiều hoặc thời tiết nóng (uống từng ngụm nhỏ, đều đặn thay vì một lúc). Bắt đầu ngay sau khi cháy nắng và duy trì trong ít nhất 3-5 ngày phục hồi.

Kết hợp với nước điện giải hoặc đồ uống thể thao để bổ sung muối khoáng (electrolytes) bị mất, đặc biệt nếu cháy nắng nặng. Ăn trái cây giàu nước như dưa hấu, cam để hỗ trợ thêm. Tránh cà phê, rượu bia vì chúng làm mất nước thêm.

Bước 4: Giảm đau

Giảm đau khi da bị cháy nắng là bước cần thiết để làm dịu da, giảm viêm và ngăn ngừa tổn thương thêm, vì cháy nắng gây ra phản ứng viêm khiến da đỏ rát, nóng bỏng. Nên thực hiện ngay khi phát hiện triệu chứng, kết hợp với làm mát và dưỡng ẩm để đạt hiệu quả tốt nhất. Nếu cần, bạn có thể uống thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen hoặc paracetamol.

Bước 5: Tránh tiếp xúc với ánh nắng

Tránh tiếp xúc với ánh nắng là bước quan trọng nhất khi da bị cháy nắng, vì da đang tổn thương, nhạy cảm hơn, dễ bị hư hại thêm, dẫn đến bong tróc nặng, lão hóa sớm hoặc tăng nguy cơ ung thư da. Việc này giúp da phục hồi nhanh, giảm đau rát và ngăn ngừa biến chứng. Che chắn vùng da bị cháy nắng khỏi ánh nắng mặt trời trực tiếp cho đến khi da hoàn toàn hồi phục để tránh làm tình trạng nặng hơn.

Hạn chế ra ngoài, đặc biệt từ 10h sáng đến 16h chiều khi tia UV mạnh nhất; nếu có thể, ở nơi mát mẻ, có rèm che cửa sổ. Mặc quần áo dài tay, dài chân chất liệu thoáng mát (như cotton), đội mũ rộng vành, đeo kính râm; sử dụng ô dù hoặc khẩu trang che kín da.

Nếu bắt buộc tiếp xúc nắng, thoa kem chống nắng phổ rộng SPF 30+ (chống cả UVA/UVB) lên da 15-30 phút trước khi ra ngoài, thoa lại sau 2 giờ hoặc sau khi đổ mồ hôi. Chọn loại không cồn để tránh kích ứng da cháy nắng. Thời gian tránh nắng ít nhất 3-7 ngày tùy mức độ nhẹ, nhưng nếu da bong tróc, nên tránh 2-4 tuần để lớp da mới hình thành không bị tổn thương.

Cháy nắng không chỉ ảnh hưởng da mà còn có thể lan sang các vấn đề sức khỏe khác nếu nghiêm trọng, như mất nước nặng hoặc sốc nhiệt. Để tránh, hãy dùng kem chống nắng SPF 30+ hàng ngày, mặc quần áo che chắn, tránh nắng giờ cao điểm (10h-16h), và uống đủ nước.