Nguyên nhân gây ra hạt Fordyce trên môi

Hạt Fordyce trên môi là tình trạng lành tính, không gây hại cho sức khỏe và thường không cần điều trị. Tuy nhiên Fordyce lại mang đến sự mất tự nhiên và kém sắc cho đôi môi. Vậy nguyên nhân hình thành hạt fordyce trên môi là do đâu? Chúng được xử lý như thế nào? Cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!

1. Hạt Fordyce là gì?

Hạt Fordyce (hay còn gọi là Fordyce spots hoặc Fordyce granules) là những nốt nhỏ màu trắng hoặc vàng nhạt, có kích thước khoảng 1-3 mm, xuất hiện trên bề mặt da hoặc niêm mạc. Chúng thường được tìm thấy ở các vị trí như viền môi, niêm mạc miệng, bao quy đầu ở nam giới, môi âm hộ ở nữ giới, hoặc da bìu. Những hạt này thực chất là các tuyến bã nhờn (sebaceous glands) bị lạc chỗ, không liên quan đến nang lông và không có lỗ thoát ra ngoài.

2. Nguyên nhân gây ra hạt Fordyce

Tuyến bã nhờn sản xuất dầu để giữ ẩm cho da. Khi tuyến này bị bít tắc do tích tụ dầu và tế bào da chết, dầu sẽ không thoát ra ngoài được và tích tụ dưới da, tạo thành hạt fordyce. Chính vì thế, hạt Fordyce không do nhiễm trùng, vệ sinh kém hay bệnh lây truyền gây ra, và chúng không nguy hiểm.

Các yếu tố liên quan
- Thay đổi hormone: Chúng thường xuất hiện hoặc nổi bật hơn trong giai đoạn dậy thì, khi hormone kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn.
- Loại da và giới tính: Thường gặp hơn ở người có da dầu và nam giới (gấp đôi so với nữ giới).
- Tuổi tác: Có thể trở nên rõ hơn theo tuổi, nhưng không phải là bệnh lý.

3. Cách xử lý hạt Fordyce trên môi

Sử dụng kem bôi chứa Retinol

Sử dụng kem bôi chứa retinol (một dạng vitamin A) là một trong những phương pháp điều trị tại chỗ cho hạt Fordyce trên môi, nhằm thúc đẩy tái tạo da và giảm sản xuất bã nhờn, từ đó làm mờ hoặc thu nhỏ các hạt.

Bắt đầu với nồng độ thấp (0.025-0.05%) để tránh kích ứng, đặc biệt trên vùng da mỏng như môi. Sử dụng kem chứa retinol dạng over-the-counter (không kê đơn) hoặc tretinoin (Retin-A) theo chỉ định bác sĩ. Một số sản phẩm thương mại kết hợp retinol với dầu tự nhiên để giảm kích ứng.

Vi tiểu phẫu

Vi tiểu phẫu (hay còn gọi là phẫu thuật micro-punch excision) là một phương pháp can thiệp để loại bỏ hạt Fordyce trên môi, đặc biệt phù hợp khi số lượng hạt ít và người bệnh muốn cải thiện thẩm mỹ. Phương pháp này sử dụng dụng cụ nhỏ giống như bút để "punch" (đục lỗ) và loại bỏ chính xác từng hạt, giúp giảm thiểu sẹo và thời gian hồi phục. Đây là thủ thuật ngoại trú, thường được thực hiện bởi bác sĩ da liễu hoặc phẫu thuật thẩm mỹ, và không phải là lựa chọn đầu tay vì hạt Fordyce lành tính.

Sử dụng Laser CO2 để loại bỏ

Sử dụng laser CO2 (hay còn gọi là laser carbon dioxide) là một trong những phương pháp phổ biến và hiệu quả để loại bỏ hạt Fordyce trên môi hoặc các vùng khác, bằng cách vaporize (bốc hơi) chính xác các tuyến bã nhờn lạc chỗ mà không làm tổn thương lớn đến da xung quanh.

Đây là thủ thuật không xâm lấn sâu, thường được thực hiện bởi bác sĩ da liễu hoặc chuyên gia thẩm mỹ, và phù hợp cho những ai muốn cải thiện thẩm mỹ vì hạt Fordyce lành tính nhưng có thể gây tự ti.

Sử dụng liệu pháp làm lạnh với đầu lạnh sâu để loại bỏ

Sử dụng liệu pháp làm lạnh (cryotherapy) với đầu lạnh sâu (cryoprobe hoặc contact cryotherapy) là một phương pháp can thiệp để loại bỏ hạt Fordyce trên môi hoặc các vùng khác, bằng cách áp dụng lạnh cực độ để đông lạnh và phá hủy các tuyến bã nhờn lạc chỗ.

Phương pháp này sử dụng nitơ lỏng hoặc khí argon để tạo nhiệt độ thấp (-196°C), thường được thực hiện bởi bác sĩ da liễu, và phù hợp cho những trường hợp muốn cải thiện thẩm mỹ vì hạt Fordyce lành tính không cần điều trị bắt buộc. Tuy nhiên, nó ít phổ biến hơn laser hoặc micro-punch vì có nguy cơ cao hơn về mất sắc tố da.

Phương pháp điện khô đốt các điểm Fordyce

Phương pháp điện khô (electrodesiccation, hay còn gọi là electrosurgery hoặc electrocautery) là một thủ thuật sử dụng dòng điện cao tần để đốt khô và loại bỏ các hạt Fordyce trên môi hoặc các vùng khác, nhằm cải thiện thẩm mỹ.

Đây là phương pháp đơn giản, chi phí thấp và thường được thực hiện ngoại trú bởi bác sĩ da liễu, đặc biệt hiệu quả cho hạt trên môi vì ít để lại sẹo. Tuy nhiên, nó không phải lựa chọn đầu tay vì hạt Fordyce lành tính, và chỉ nên dùng khi gây mất tự tin.

Lưu ý: Nguyên nhân gây nên hạt fordyce là tắc tuyến bã nhờn bạn có thể giảm thiểu chúng và ngăn ngừa các vấn đề về da khác bằng cách tuân thủ quy trình chăm sóc da phù hợp, bao gồm rửa mặt bằng nước ấm và sữa rửa mặt dịu nhẹ hoặc xà phòng, và thường xuyên sử dụng kem dưỡng ẩm.